Dinsdag 6 juni, Bergen (NH)
Welke toekomst wil jij?
Harrie Salman over: Europa tussen oost en west
19:30-21:30 uur

Locatie: Harmoniegebouw, Plein 38, Bergen (NH)
Aanmelden: socialedriegeleding@protonmail.com
Organisatie: Werkgroep Sociale Driegeleding Alkmaar e.o.

---

Dinsdag 13 juni, ZOOMbijeenkomst
Informatiesessie over de Werkplaats voor de Toekomst, met John Hogervorst
Op 29 september gaat in De Zonneboom in Leiden de Werkplaats voor de Toekomst weer van start (14 bijeenkomsten op vrijdagmiddag, tweewekelijks tot in april 2024). Zie de vooraankondiging in de Agenda hieronder.
Tijdens deze zoombijeenkomst krijg je een nadere inkijk in de inhoud en de werkwijze van de Werkplaats en is er volop ruimte voor je vragen.
Van 20.00 tot 21.15uur
Aanmelden: john@zonneboom.nl

---

Zondag 11 juni, Zeist
Antroposofie, sociale driegeleding en de ‘werkgebieden’
John Hogervorst

Er zijn mensen die zich intensief bezighouden met antroposofie maar niet in een ‘werkgebied’ werken. Er werken mensen in werkgebieden die zich maar heel beperkt met de antroposofie verbinden. Er zijn antroposofen die nauwelijks weten wat sociale driegeleding is. Of die menen dat de sociale driegeleding een werkgebied is…

Alle drie – antroposofie, sociale driegeleding en de werkgebieden – vinden hun oorsprong in het werk van Rudolf Steiner. Zij moeten dus aan elkaar verwant zijn. Maar in welke verhouding staan zij tot elkaar? En wat zou dat voor ons kunnen betekenen?

John Hogervorst zoekt in het leven en werken van Rudolf Steiner naar antwoorden op deze vragen – die van grote betekenis zijn voor de toekomst van de antroposofie en van de werkgebieden.

Opgave: is wenselijk en kan bij Els van Dongen: fiederels@ziggo.nl
Locatie: Rafaëlkerk, van Tetslaan 4, Zeist
13.00 – 17.00 uur
Entree: 15,- Gelieve contant en gepast meenemen.
Organisatie: ‘Kerngroep Sociale Driegeleding’ (Feiko van der Veen, Henk Hupkes, Coen de Graaf,  Els van Dongen)

---

Dinsdag 20 juni, Bergen (NH)
Welke toekomst wil jij?
Gabriëlle Brouwer: Op weg naar een sociale toekomst
19:30-21:30 uur

Locatie: Harmoniegebouw, Plein 38, Bergen (NH)
Aanmelden: socialedriegeleding@protonmail.com
Organisatie: Werkgroep Sociale Driegeleding Alkmaar e.o.

---

Van 7 tm 13 juli, Neede (Achterhoek)
Triskal Festival
Tijdens dit festival zijn er verschillende lezingen over sociale driegeleding. Het festival is als geheel of per dag te bezoeken.

Zondag 9 juli:
Vrij, gelijk en samenleven – Arjan Verschuur
Vrijheid, gelijkheid en broederschap waren de idealen van de Franse revolutie. Op het eerste gezicht lijken deze idealen moeilijk verenigbaar. Maar Rudolf Steiner liet ruim een eeuw geleden zien hoe ze wèl samen kunnen gaan. Namelijk door elk van deze idealen aan een ander levenssfeer te koppelen. Namelijk ‘samen’ aan de economische sfeer, ‘gelijk’ aan de sfeer van het rechtsleven en ‘vrij’ aan de sfeer van het geestesleven. In deze lezing vertelt Arjan hoe we dit o.a. op Hof van Moeder Aarde praktisch vorm geven en hoe je hier nog veel meer over te weten kunt komen.

Maandag 10 juli:
Associatieve economie in het licht van de sociale driegeleding – John Hogervorst
De sociale driegeleding is het startpunt van een weg naar verwerkelijking van vrijheid,  gelijkheid en broederschap in de samenleving: elk ideaal heeft in een (gezonde) samenleving zijn eigen plek. Vanuit dit kader gaan we op zoek naar de inzichten en stappen die nodig zijn om tot een economie van broederschap te komen.

Maandag 10 juli:
Grondeigendom in de associatieve economie – John Hogervorst
Wat wonderlijk: al sinds het oude Rome is de manier waarop we met het eigendom (van grond en kapitaal) omgaan, nauwelijks veranderd. Is er dan op dit punt geen sprake van ‘voortschrijdend inzicht’? – Des te wonderlijker omdat de manier waarop grond, kapitaal en bedrijven nu in (privé-)eigendom zijn, desastreus uitwerkt en mens en aarde naar de rand van de afgrond dringen.
Nadere info & kaartverkoop: www.triskalfestival.nl

——————————————————————————————————————————————–

14, 15 en 16 juli 2023
op bd-boerderij ’t Leeuweriksveld (Wilhelmsoord, bij Emmen)
Een seminar onder leiding van Heidjer Reetz uit Hamburg

Bij het komende seminar zullen we ons in één van de moeilijkste onderwerpen van de sociale wetenschap verdiepen. We zullen proberen, het geld naar zijn wezen te doorgronden. Wie zoiets wil, moet in staat zijn om de fundamentele fouten van onze tegenwoordige maatschappijstructuren helemaal weg te denken. Bij het onderwerp ‘geld’ is de verleiding erg groot, om zich iets “uit te denken”. In de wetenschappen gaat het er echter niet om, zich iets uit te denken, maar om werkelijk te kennen. Wanneer we onze methode volgen, vormen we kennis door het bewust samenbrengen van zuivere begrippen en zuivere waarnemingen. Wat betreft de waarnemingen beginnen we met een korte terugblik op het seminar van januari 2023:

1. Korte terugblik voor nieuwe deelnemers
2. Geschiedenis van het geld
3. De samenhang tussen geld en bewustzijnsontwikkeling

Dan duiken we in het thema:

1. De organische geldkringloop
2. Geldschepping in bewuste samenhang met de investeringen
3. De drie functies van het geld: kopen, lenen en schenken
4. De drie vormen van schenking:

De persoonlijk-morele schenking
De afgedwongen schenking door belastingen
De economische schenking als gevolg van toenemende productiviteit

4. De organische geldkringloop, zoals die voortvloeit uit de functies van de arbeidsdeling

De overgang van koopgeld in schenkgeld
De overgang van leengeld in schenkgeld
De organische geldkringloop als een ‘tijdgestalte’ tussen economisch leven en geestesleven

Zonder functionerend geldwezen zou de economie direct terugvallen in chaotische, primitieve toestanden. Het zou onmogelijk zijn om het grote aantal mensen, dat tegenwoordig op aarde leeft, in een op arbeidsdeling gebaseerde samenhang te brengen. Maar het huidige geld, waarmee kan worden gespeculeerd, vervult zijn opgave niet goed. Het is een ziek geld. De financiële crises, de speculatie met aandelen en onroerend goed, de inflatie en deflatie van nationale valuta laten zijn schadelijke werkingen zien.

Het geld eist van de mens dat hij een nieuw bewustzijn ontwikkelt: We moeten leren om ook het geld vanuit begrip voor de levensprocessen in de economie te gaan zien. Tijdens het seminar willen we ons dat begrip eigen maken en de organische geldkringloop, die Rudolf Steiner in zijn economische voordrachten heeft uitgewerkt, gezamenlijk ontwikkelen.

Praktische info:

• Heidjer spreekt Duits, Wouter zorgt voor de vertaling.
• De praktische zaken regelen we zoals bij deze seminars gebruikelijk: we verzorgen onszelf, daarvoor gaat op vrijdagavond een lijst rond.
• Kamperen is mogelijk, evt kun je een tent lenen, er is binnen ook een beperkt aantal slaapplekken beschikbaar.
• De kosten worden aan het eind opgeteld en gedeeld door het aantal deelnemers, en bedragen (slechts!) plusminus €50,- per persoon. Géén geld voor inzicht in het wezen van het geld.
• Aanmelden: info@driegeleding.nl

---

Vanaf vrijdag 29 september
De Werkplaats voor de Toekomst – alles moet en kán anders!
met John Hogervorst en gastdocenten
De actuele situatie in de samenleving en in de wereld doen het ergste vrezen voor de toekomst. Wie gaat niet gebukt onder grote zorg voor de toekomst? Wat is het perspectief voor de generatie die een weg naar de toekomst moet zoeken in de wereld van vandaag?

Alles moet anders:
– de economie moet ophouden de aarde en al wat er leeft te beschadigen
– de politiek moet ophouden de burger als puzzelstukje in een digitaal systeem te behandelen
– welvaart moet eerlijk verdeeld worden
– ieder mens moet zich in vrijheid kunnen ontwikkelen.

In de Werkplaats voor de Toekomst gaan we stap voor stap ontdekken wat daar allemaal bij komt kijken. We gaan er aan werken om onze zorg voor de toekomst om te zetten in vertrouwen; in de moed die nodig is om tot nieuwe inzichten te komen en in de wil om een positieve bijdrage te leveren.
Nadere informatie: www.zonneboom.nl

Albert Heijn doet in drie AH to go-winkels een experiment: klanten die dat willen kunnen voor hun kopje koffie de ‘echte prijs’ betalen. In die echte prijs is een bedrag opgenomen voor de schade die door de productie aan het milieu is toegebracht en is een hogere vergoeding berekend voor de nu onderbetaalde arbeid.
Een mooi idee? – Maar waarom zou AH alleen op de kleintjes letten?

Samen met True Price, dat een rekenmethode heeft ontwikkeld om verborgen kosten te kunnen berekenen, heeft AH de prijzen van de meeneemkoffie onder de loep genomen. De ‘echte prijs’ van een kopje koffie is € 2,08, acht cent meer dan de gewone prijs. Een kopje espresso kost 6 cent meer dan gewoonlijk, een koffie verkeerd met havermelk 36 cent.

Het is ook dringend nodig dat producten gaan kosten wat ze moeten kosten: degenen die meewerken aan een product moeten een fatsoenlijk inkomen ontvangen. En schade aan het milieu moet worden voorkomen, en als dat niet mogelijk is worden gecompenseerd.

Maar AH lijkt wel zó gericht op de kleintjes, dat de grote stappen uit beeld blijven. In 2022 realiseerde Ahold een winst van 3,7 miljard, op een omzet van 87 miljard. – Hoe verhoudt die winst zich tot de échte prijs’?

Een wonderlijk proces: prijsvorming. Aan de ene kant: de prijs drukken door onderbetaling van arbeid en milieuschadelijke productie. Aan de andere kant: de prijs verhogen ten behoeve van de belangen van de aandeelhouders.

Gas geven met de rem erop.

Wanneer AH de zaken eens vanuit een groot perspectief zou willen bekijken: op sleipnir.nl is te zien hoe het anders kan.

Bergen (NH), 25 april
Koos Bakker: Basisideeën op weg naar een menswaardige wereldeconomie

Deze avond gaan we in op de rol van de economie in de grote maatschappelijk verhoudingen en wereldvraagstukken, maar ook in onderlinge sociale betrekkingen én in ieders persoonlijk leven.
Dit gaat ons allemaal aan. Hoe kan je daarin positieve veranderingen tot stand te brengen? Met kleine stappen voor iedereen bereikbaar kun je toch ver komen.

Harmoniegebouw
Plein 38, Bergen

Tijd: 19.30-21.30 uur
Bijdrage aan de kosten: € 7,00
Aanmelden: socialedriegeleding@protonmail.com

Breda, 25 april, 9 en 23 mei
Drie avonden met Hendrik Brandsma en Jan Keen

Bijna 100 jaar geleden ontwikkelde Rudolf Steiner zijn ideeën over de samenleving. Voor een gezonde samenleving was het in zijn ogen noodzakelijk in te zien dat deze bewust is opgebouwd vanuit de drie geledingen: politiek, cultuur en economie. Hij zette zich hiermee af tegen de eenheidsstaat die toen en nu nog steeds gangbaar is.

Het thema ‘basisinkomen’ is in Driegonaal in meerdere, soms uitvoerige artikelen aan de orde geweest. In de actualiteit duikt het steeds weer op. Voorstanders van invoering van het basisinkomen zijn gemotiveerd en kregen een duwtje in de rug van Rutger Bregman.
Maar hoe verhoudt het basisinkomen zich met de sociale driegeleding en Steiners gedachten over arbeid en inkomen? – Om datgene te bereiken wat de voorstanders van het basisinkomen wensen, is er iets heel anders nodig, en mogelijk, ‘iets’ dat geen gedachtenconstructie is maar dat berust op wat nu al sociale werkelijkheid is maar nog niet onderkend…
De eerste Driegonaal Pocket, met bijdragen van Marc Desaules, John Hogervorst en Rudolf Steiner die eerder in Driegonaal verschenen, is een feit (en er volgen er meer):
Basisinkomen: er is een beter alternatief
ISBN 9789492326874
66p  | € 10,00   

Meer info: KLIK HIER

Met in dit nummer onder meer:

Anne van Ginkel; uit het interview met Frank Dekker:
Hoe werkt de driegeleding in jouw bedrijf?
“In alles, het is de manier van leven. Het heeft te maken met zorg voor mijn medemens, ik ben een zorgzaam type. Wij gaan zorgvuldig met de aarde om, zo leven wij. Ik vind dat mensen eerlijk betaald moeten worden. Bij de sociale werkplaats moet je eerlijk met de werkers omgaan, zodat ze een houvast krijgen in de maatschappij, want het is belangrijk werk dat ze doen. En op het punt van bezit: ik hoef geen bezit. Ik hoef geen huis, ik wil gewoon wonen. Ik hoef geen bedrijf, ik wil gewoon werken. Die uitstraling wil ik ook hebben. We moeten zorgen dat we eilandjes creëren in de wereld, waar het goed is en waar we elkaar kunnen vertrouwen.
De driegeleding moet je gewoon leven.”

 

John Hogervorst
Geld in het drieledige sociale organisme
“In de economie wordt op twee manieren waarde geschapen: doordat de mens door middel van zijn arbeid de natuur bewerkt (mijnbouw, landbouw, …), en doordat het menselijke vernuft, de menselijke geest, de arbeid organiseert en daarmee productiever maakt (verbetering van arbeidsprocessen, toepassing van technologie, …). De geschapen waarde drukt zich uit in geld en naarmate de productiviteit van de economie stijgt neemt de waarde (in geld) die beschikbaar is voor het werken buiten de economie toe.
Het is de taak van het rechtsleven om te waarborgen dat deze waarde ook daadwerkelijk als inkomen naar de mensen die buiten de economie werkzaam zijn stroomt. Let wel: het is niet de taak van het rechtsleven die waarde te verdelen (toe te wijzen), maar om ervoor te zorgen dat die waarde naar het geestesleven stroomt. – In de huidige praktijk zien we dat een aanzienlijk deel van deze waarde een andere bestemming krijgt en stroomt naar degenen die, op grond van het eigendomsrecht, over grond en kapitaal beschikken.
Deze toe-eigening is een inbreuk op het gemeenschappelijk belang en een aantasting van de ontwikkeling die een vrij en vruchtbaar geestesleven op gang zou kunnen brengen. Hier ligt de reden voor het feit – zoals we in onze tijd indringend kunnen beleven – dat we ‘niet klaar zijn voor de toekomst’ en worstelen met de problemen die in het recente verleden veroorzaakt zijn. Het geestesleven is in onze tijd als een patiënt die in coma wordt gehouden en wordt behandeld door dokter Staat, die de patiënt aan het bed gekluisterd heeft, en dokter Economie, die de patiënt buiten bewustzijn houdt. (Rond de koffieautomaat van het ziekenhuis wordt vernomen dat dokter Staat en dokter Economie ook het bed met elkaar delen).”

Luuk Humblet
De Tempelridders en het bankwezen
“De handel tussen Europa en de oriënt kon immers in de praktijk niet tot bloei komen zonder een goed functionerend geldtransactiesysteem, oftewel een bankwezen. Wie een handelskaravaan wilde uitrusten om specerijen en damast uit de oriënt te halen, moest het natuurlijk niet in zijn hoofd halen om het daartoe nodige goud als betaalmiddel op de heenreis mee te nemen; hij zou er nimmer Palestina mee bereiken. Nu lieten hun kloosterburchten de Tempelridders toe aan schatbewaring te doen. Een koopman kon dus zijn klinkende munt bij één van de Europese ordehuizen van de Tempelieren deponeren tegen ontvangst van een promesse die hij bij een ordehuis in Palestina weer tegen goud of zilver in kon ruilen. Bovendien verstrekten de Tempelridders aanzienlijke leningen, ook aan vorsten.

De Tempelorde werd de rijkste organisatie in Europa, maar zonder dat de ordeleden, zelfs de hoogste leiders, ook maar iets bezaten (een Tempelier mocht zelfs geen geld bij zich dragen). Alle geldtransacties van de Tempelieren gebeurden dan ook de facto op volstrekt onbaatzuchtige wijze. Zij gebruikten het geld niet om te heersen, maar om anderen dienstbaar te zijn. Met andere woorden: de Tempelieren creëerden een altruïstisch financieel wezen, geld zonder macht!”

– Boekbespreking
Ronald Meester / Wetenschap als nieuwe religie
“Als álles wetenschappelijk aangetoond moet worden, is wijsheid ver te zoeken”