In dit nummer onder meer:
– Kies je eigen rechter (John Hogervorst)
– Op weg naar een vrij geestesleven (Peter Schilinski)
– Het internationale karakter van de driegeleding (Rudolf Steiner)
– Gezondheidsdictatuur in China (Vincent van Vliet)
– Niet delen maar verdelen, een interview met Arjan Verschuur

“In het vrije geestesleven, dat is eenvoudig te zien, kiezen we voor onze kinderen een school, of voor de zorg om onze gezondheid een arts, op basis van vertrouwen dat we in die school of in die arts hebben. Die keuze bepalen we op grond van wat we over die school of arts weten, om de pedagogische of medische visie van waaruit gewerkt wordt, om de kwaliteit van het onderwijs of de medische zorg. – Langs een zelfde weg zouden we ook ‘onze rechter’ kunnen kiezen.
Aan wiens oordeel zou u de zaak die tegen u wordt aangespannen willen voorleggen; in wiens oordeel heeft u vertrouwen?” (John Hogervorst)

“Vandaag is er de hoop, dat steeds meer mensen, niet van uit één of andere theorie, maar vanuit hun ervaring begrijpen, dat juist deze vrijheid, die de leiders voorstaan en waarvoor zij zeggen te strijden, precies door dezelfde leiders met de meest verschrikkelijke middelen onderdrukt wordt. Vanuit het groeiende besef van het onderdrukken van de vrijheid, ontstaat de hoop dat steeds meer mensen op de wereld daadwerkelijk dat willen wat overal onderdrukt wordt: de vrije, niet door de staat of economie gecontroleerde opvoeding, werkelijk vrije informatie in van de staat en de economie onafhankelijke massamedia, een veelomvattende verduidelijking van de oorzaken van onze catastrofale situatie en een net zo omvattende en vrije opheldering over de wegen ­­- ­­­die ons uit de chaos kunnen leiden.” (Peter Schilinski)

“… als er aan Steiner gevraagd wordt: wat betekent dat dan praktisch? – dan geeft hij daar geen antwoord op, dat is prachtig! Hij zegt feitelijk: als je het begrijpt dan zul je weten wat je er in jouw situatie mee kan doen. Wat we hier onderweg geleerd hebben is dat als we een vraag stellen, dat er dan ook een antwoord kan komen. En we weten nu wat voor soort vragen we te stellen hebben, waardoor er gaandeweg antwoorden komen. Elke keer als ons een antwoord of inzicht binnenvalt, dan hebben we daarnaar te handelen. Een jaar of acht geleden kregen we het inzicht: we moeten de grond uit privébezit halen, terwijl ik pas sinds een half jaar iets weet over het probleem van grondeigendom. Daar had ik me nooit in verdiept. Toch wisten we het intuïtief. Later komt er dan begrip bij.” (uit het interview met Arjan Verschuur)

In de aanloop naar dit nummer stuitten we op complicaties van verschillende aard. Laverend tussen deze complicaties besloten we van de nood een deugd te maken, lees: van een te laat verschijnend nummer een dubbelnummer te maken en daarmee toch nog weer ‘op tijd’ te zijn. Dat was een mooi plan. Alleen waren daarmee nog niet alle complicaties uit de lucht. – Hoe dan ook, voor u ligt een dubbelnummer met een inhoud die rijk geschakeerd is: van uitermate ernstig tot bijzonder hoopgevend.
Daarin kunnen we ook een karakteristiek van onze tijd zien. De problemen nemen niet alleen in ernst toe, maar stapelen zich ook aaneen tot een muur die de doorgang naar de toekomst belemmert. Tegelijkertijd: er is ook van alles gaande dat hoop kan bieden. Het hoopvolle is klein, vol kiemkracht, nog kwetsbaar. Het ernstig-zware is groot, levenloos, massief.

Bestuurders, politici, opiniemakers, ceo’s hebben met elkaar gemeen dat zij verantwoordelijkheid naar zich toe trekken. Zij menen geschikt te zijn om die verantwoordelijkheid te dragen, of dragen die verantwoordelijkheid om andere redenen, bijvoorbeeld omdat verantwoordelijkheid ook dienstbaar kan worden gemaakt aan eigenbelang. – De verantwoordelijkheid die zij, terecht of niet, dragen is feitelijk de verantwoordelijkheid die zij anderen hebben ontnomen. Maar ja, die anderen – dat zijn wij – hebben daar kennelijk geen overwegende problemen mee gehad.

Om het hoopvolle een kans te geven zich te vervullen, kunnen we niet meer berusten in een situatie waarin we onze verantwoordelijkheid slechts deels kunnen invullen.

De ‘verantwoordelijken’ hebben geen andere instrumenten om de huidige problemen op te lossen dan die, waarmee die problemen geschapen zijn. Hun algoritmes bevatten niks anders dan de statistiek van het verleden. Al het gereken leert ons niets over het leven. De bestrijding van de ziekte brengt nog geen gezondheid. Hun denken is gesloten voor de toekomst.

Sociale driegeleding is ook ‘het zelfbeschikkingsrecht van de vrije mens’. Wie zich tot vrijheid ontwikkelt, verbindt zich met de hoop die toekomstkracht in zich draagt. Waar vrijheid zich verwerkelijkt, zal de levenloze muur die de toekomst weg houdt, als droog gruis verkruimelen. (jh)

Wie de sociale driegeleding voldoende begrijpt, zal in de dagelijkse werkelijkheid van zijn leven de aanknopingspunten vinden om concreet met de driegeleding aan de slag te gaan, zo zegt Rudolf Steiner in De kernpunten. Wat Steiner hiermee zegt, kan al naar gelang degene die zich probeert te bedenken wat hij bedoelt, een hindernis of een aanmoediging zijn.
Een hindernis voor degene die de driegeleding net tegengekomen is, die de hele wereld wil veranderen – maar niet weet waar en hoe te beginnen. Een aanmoediging voor degene die misschien nog niet weet, maar wel vermoedt wat de enorme betekenis van de driegeleding is, en die begrijpt dat er een serieuze inspanning voor nodig is om je daarmee te verbinden.

In de komende maanden zijn er weer verschillende mogelijkheden om dieper de driegeleding in te duiken.

Zo vindt er van 15 tot en met 17 juli opnieuw een seminar plaats met Heidjer Reetz, uit Duitsland, die al langere tijd een of twee maal per jaar te gast is op boerderij ’t Leeuweriksveld in de omgeving van Emmen. Dan wordt er serieus begripsmatig gewerkt. Kernbegrippen uit de driegeleding en de sociale ontwikkeling van de mensheid worden grondig belicht en in verbinding gebracht met hedendaagse vraagstukken. Al die hedendaagse vraagstukken kennen een diepere laag en kunnen pas vruchtbaar worden aangepakt wanneer dat gebeurt vanuit een dieper inzicht. Het hoofdthema zal deze keer zijn: de rol van Europa tussen oostelijke en westelijke machtspolitiek.
Nadere informatie: wenkkamphuis@gmail.com

Een week later, ’t Leeuweriksveld vormt de komende zomer een brandpunt van driegeledingsactiviteit, van 24 tot en met 28 juli vindt op dezelfde locatie een bijeenkomst plaats waarin Steiners ‘economische cursus’ centraal staat. Precies 100 jaar geleden, op 24 juli 1922, startte Rudolf Steiner deze cursus, die bestond uit 14 voordrachten en 6 vraag- en antwoordbijeenkomsten.  Deze cursus in 1922 vormde in zekere zin het slotakkoord van Rudolf Steiners expliciete werken voor de sociale driegeleding. – Nu, 100 jaar later, valt er veel voor te zeggen dat dit slotakkoord van destijds misschien wel het aanknopingspunt is voor een hernieuwde inzet voor de sociale driegeleding die, getuige de actualiteit, van urgenter belang is dan ooit tevoren. Tijdens de bijeenkomst in Emmen, die wordt begeleid door John Hogervorst, Luuk Humblet en Wouter Kamphuis, komen de 14 voordrachten elk in één sessie aan bod.
Nadere informatie: info@driegonaal.nl

En dan, na de zomer, gaat, vanaf 26 september, in Leiden de vijfde jaargang van de Werkplaats voor de Toekomst van start. Een langer scholingstraject in de sociale driegeleding, eenmaal per twee weken een dagdeel van september tot in mei 2023. Uit de folder: “In de ernstige omstandigheden die in onze tijd heersen, is het meer dan ooit van belang dat wij in onszelf een basis vormen om tot gegronde sociale oordelen te komen, en een innerlijke bron aanboren die ons de weg wijst naar een menswaardige toekomst.
In deze stevige cursus wordt gewerkt aan het begrijpen en doorzien van de gebeurtenissen en ontwikkelingen in onze tijd; het inzicht in het gezond maken van het sociale leven en de samenleving op basis van de sociale driegeleding; het bouwen aan vertrouwen, moed en de wilskracht om actief bij te dragen aan een betere wereld.”
Een belangrijk deel van de cursus bestaat uit een grondige studie van De kernpunten van het sociale vraagstuk. Daarnaast komen alle belangrijke deelthema’s van de driegeleding aan bod, ook in hun verbinding met actuele ontwikkelingen en vraagstukken. De cursus wordt begeleid door John Hogervorst, daarnaast zijn er gastlessen van Reinoud van Bemmelen, Daniëlle Buijsman, Luuk Humblet, Wouter Kamphuis en Harrie Salman.
Nadere informatie: info@zonneboom.nl

Of het gaat om de energietransitie, internationale spanningen, grondstoffencrisis, woningnood, toenemende armoede en ongelijkheid, aantasting van grondrechten, al dan niet geheime plannen van invloedrijke kringen: in de sociale driegeleding ligt de enige gezonde richting besloten om al deze en andere actuele vraagstukken op een vruchtbare manier aan te kunnen gaan.

Breng de driegeleding de wereld in, om te beginnen in uw bewustzijn. Vandaar uit kan het verder gaan!
Laat u inspireren en neem nu een abonnement op Driegonaal. Dank ondersteuning van de Arnaud Joannes Stichting kunnen we u deze aanbieding doen:

u betaalt één jaargang  – en ontvangt er twee!
(abonnementstarieven naar eigen inzicht te hanteren:
€ 18,00 (minimumtarief);
€ 30,00 (normaal tarief);
€ 45,00 (steuntarief).
Een jaargang bestaat uit 6 nummers.
Nadere informatie & opgeven: info@driegonaal.nl

Áls het dan zo is,… dat je ervan overtuigd bent dat COVID alleen overwonnen kan worden door te vaccineren… en je weet dat het virus in landen waar nog nauwelijks gevaccineerd is alle gelegenheid krijgt nieuwe mutaties te ontwikkelen… die zich vervolgens over de wereld verspreiden om een vijfde, zesde zevende ‘golf’ op te stuwen…
Waarom gebeurt er dan niets noemenswaardigs om de vaccinatiegraad in die landen te verhogen? Waarom krijgt men daar slechts mondjesmaat vaccins (die ook nog eens tegen de houdbaarheidsdatum aanzitten)? Waarom worden Pfizer, Astra Zeneca en anderen niet gedwongen hun patenten vrij te geven opdat het virus wereldwijd en tegen aanvaardbare kosten geproduceerd kan worden? Is het niet zo dat deze firma’s hun vaccins ontwikkelden met miljarden aan financiële steun vanuit de EU en de VS?

Weegt het bedrijfsbelang van private ondernemingen zwaarder dan de volksgezondheid? Zwaarder dan de economische ontwrichting die een groot deel van het midden- en kleinbedrijf wereldwijd treft (terwijl er tegelijkertijd een economische ‘herschikking’ plaatsvindt ten gunste van het grote internationale bedrijfsleven)? Zwaarder dan de kaalslag die kunst reduceert tot een niet-essentiële liefhebberij? Zwaarder dan het psychologisch welzijn en de gezondheid van jongeren die opgroeien in een wereld zonder toekomstperspectief? Zwaarder dan een samenleving die zucht onder een regime van angst waarin ieder wordt aangemoedigd de medemens en zichzelf als een potentieel levensbedreigend ‘gevaar’ te zien? Zwaarder dan het monddood maken van andersdenkenden (wetenschappers, zorgverleners en anderen moeten voor baan en inkomen vrezen indien zij hun overtuigingen vrij uitspreken)? Zwaarder dan de censuur die Facebook (Meta), Twitter, LinkedIn en andere partijen inmiddels hebben ingevoerd? Zwaarder dan de miljarden die (alleen al in Nederland) tegen de coronacrisis aangesmeten worden?

Als dát dan zo is, dat je ervan overtuigd bent dat COVID alleen kan worden overwonnen door te vaccineren (tegen de vorige virusvariant) – breek dan het verdienmodel van COVID-exploitanten als Pfizer cs open, bouw vaccinfabrieken in alle uithoeken van de wereld en maak er een einde aan. Wees dan ook een beetje consequent, ja? (jh)
Uit: Driegonaal, jrg.37, nr.6

Het klinkt als holle reclame. Maar het is echt waar:

Actueel én verdiepend:
+++ verschillende korte artikelen rondom de coronacrisis;
+++ een mooie tekst van Lex Bos over arbeid, een basisthema uit de driegeleding;
+++ de situatie rond Rusland en Oekraïne in het perspectief van een niet eerder in het Nederlands gepubliceerde notitie van Rudolf Steiner;
+++ een dubbelinterview over ‘anders ondernemen’ met Ben Gevonden (voormalig directeur van Odin) en Anna Boswijk, sinds twee jaar vennoot in De Haagse Boekerij.

Uit dit nummer:
John Hogervorst over corona en het vrije geestesleven:
Van een vrij geestesleven kan pas sprake zijn als er in vrijheid naar waarheid gezocht wordt. – Omdat het woord ‘waarheid’ in onze tijd op veel gevoeligheid stuit, zeg ik het nog eens anders: van een vrij geestesleven kan pas sprake zijn als alles (elk thema, elk vraagstuk) in vrijheid onderzocht kan worden. Het gesprek dat wij ontberen en waarop ik doel, is een ‘in-vrijheid-onderzoekend-gesprek’: een zoektocht.

Rudolf Steiner over Europa tussen oost en west:
“Wij zien vandaag hoe over bijna de gehele wereld de grote vragen van het bestaan opgeworpen worden. Wij kunnen al waarnemen dat het gebied, Europa, dat lang het eigenlijke toneel van de menselijke beschaving was, in de toekomst niet meer dat toneel zal kunnen zijn. Wij nemen waar hoe de grote vragen van de wereld zich over grotere gebieden uitstrekken, en in het bijzonder kunnen wij aan symptomatische verschijnselen waarnemen hoe zich op alle gebieden van het leven de grote confrontatie tussen het westen en het oosten aankondigt.“

Lex Bos over arbeid:
Ieder mens staat in zijn leven voor twee simpele, maar veelomvattende vragen: ‘Wat ga ik doen?’ en ‘Wat is er nodig?’ Het eerste zinnetje heeft in feite de lading van ‘Wat wil ik van dit leven maken?’ Het tweede heeft de dimensie van ‘Welke maatschappelijke verantwoordelijkheid wil ik op me nemen?’ Die twee vragen moeten elkaar kunnen ontmoeten. Het leven mag niet uiteenvallen in een ijle, steriele vrijetijdsbesteding en een ondergeploegd-worden als arbeidsdier. We zouden het arbeidsbegrip zo’n inhoud moeten geven, dat de innerlijke en de uiterlijke biografie elkaar kunnen doordringen. Dat maakt de mensen individueel, en het sociale leven als geheel, gezond.

Famke Hogervorst over Pandemische chaos van Dick Bijl:
Voor eenieder die een reëler beeld van de coronacrisis wil krijgen, die zijn beeld niet enkel door cijfers waarmee wordt gegoocheld wil laten vormen, is deze bundel een aanrader. De diverse bijdragen vormen samen een uitgebalanceerd verhaal, waarin nieuwe kanten van het coronabeleid worden belicht die in de krant en op het journaal maar weinig aandacht krijgen, maar desondanks van fundamenteel belang zijn.