Misschien denkt u wel eens dat er in de wereld niets verandert, maar u zou beter moeten weten! Bijvoorbeeld: wanneer heeft u voor het laatst iets gehoord over het Monster van Loch Ness? – Er is inmiddels (maar checkt u dat rustig nog even zelf) een hele generatie opgegroeid die nog nooit van Nessie gehoord heeft. Al bijna twee decennia zijn verstreken zonder dat het Monster in het nieuws kwam. Zodat we – en daarin is dan inderdaad niets veranderd – nog steeds in het duister tasten omtrent aard en wezen van het Monster, dat in het verleden toch elke paar jaar wel goed was voor wat opwinding.
U ziet: niets blijft, alles stroomt, de mensheid ontwikkelt zich alsmaar verder.
De laatste onderzoeksexpeditie naar het Monster, twaalf bootjes met sonarapparatuur die Loch Ness afkamden, dateert van 2003. Naar het schijnt hadden de betrokkenen er zelf ook weinig fiducie in dat zij het Monster aan de dag zouden brengen. Het werd spannend toen op een gegeven moment op één bootje met behulp van de sonar ‘iets’ werd waargenomen, maar toen het bootje omkeerde om nog eens te meten was er niets meer…
Een treurige gang van zaken.

Thrillseekers, komkommerkwekers, paragnosten en politici hebben hun onderzoeksterrein nu verlegd. Er is sprake van ‘waarnemingen’ die onder meer in Den Haag zouden zijn gedaan, hoewel er nog geen bewijs op tafel ligt. Maar Mark Rutte weet het zeker: een nieuwe bestuurscultuur duikt binnenkort op!

Een inspirerend nummer, met onder andere:

– een dubbelinterview met Koos Bakker (oprichter en voormalig directeur van Odin) en Famke Hogervorst (sinds kort vennoot bij Nearchus/ABC Antroposofie) over ondernemen met idealen; ondernemen in een bedrijf dat geen privébezit is;

– Luuk Humblet over de eerste driegeledingsjaren en Rudolf Steiners inzet

– John Hogervorst over de tegenstelling tussen arbeid en kapitaal

– en verder:
Vrijheid en corona;
bezitloosheid;
Vrijheid van onderwijs;
het Monster van Loch Ness en ‘de nieuwe bestuurscultuur’

KLIK HIER om dit nummer te bestellen

Dit artikel verscheen in Driegonaal 37/4. Ongeveer sinds het verschijnen van dit nummer verrast AH de krantenlezer elke week met een paginagrote advertentie waarin mooie verhalen worden opgedist over de duurzaam groene biologische koers. We zullen nog eens wat schrijven! :>) 

Je hoort het vaak in de levensmiddelenbranche. Dan gaat het bijvoorbeeld over plofkippen, over de hoeveelheid suiker in frisdrank of over de ongezonde troep die er volop te koop is: ‘De klant wil het zo, wij – de onderneming – willen best een stapje verder gaan, maar de klant hé? En u begrijpt dat wij niet te ver voor de troepen uit willen lopen.’
Het is een gordijn van woorden van redelijkheid. ‘Ja’, denk je dan, ‘daar zit ook wel wat in.’ – Achter dat gordijn is het anders. Daar is het gewoon van: ‘Wij gaan niet moeilijk doen; wij willen onze omzetdoelen halen tegen de laagst mogelijke kosten; wij willen onze winstmarge verhogen en niet stabiliseren of laten krimpen; de concurrentie zit ook niet stil; wij luisteren beter naar de aandeelhouders dan naar de klanten; en als heel Nederland door de bocht gaat doen wij daar als het zo ver is braaf aan mee.’

Frans Muller is bestuursvoorzitter van Ahold en is daar goed op zijn plaats. Hij vindt (NRC van 12/8/2021] dat het niet aan Albert Hein is om de klant te vertellen dat die minder vlees moet eten. ‘Wij willen voorkomen dat wij tegen klanten zeggen: dít moet je doen, dit is gezond. Dat is niet onze rol.’
Nou ja, dat klinkt ook best redelijk. Je wilt van je grootgrutter toch ook niet horen wat gezond is en wat je beter kunt laten staan? Stel je voor! Je fietsenmaker gaat je vertellen wat een goede fiets is; je boekhandelaar wijst je op een goed boek; je witgoedverkoper begint je uit te leggen wat een goede wasmachine is! – Nee, zó gaan we dat niet doen.
En dáárom wil Ahold ons niet vertellen wat we moeten doen of laten. We moeten er zelf maar achter zien te komen dat de hamsterweken weer aangebroken zijn; dat het weer 1 + 1 gratis is; dat de winkel weer uitpuilt met bonusaanbiedingen… En omdat dat geen rol is die Ahold op zich wil nemen, besteedt Ahold ook géén honderden miljoenen aan reclame per jaar om onze euro’s bij AH, Gall & Gall, Etos of Bol.com te besteden.

Muller vindt dat zijn bedrijf echt zijn best doet ‘om te duwen en te revolutioneren. Maar klanten zijn gewoontedieren.’ – Zó. Nu is het maar eens gezegd, en niet door mij maar door Frans Muller: in de moderne economie wordt de consument benaderd alsof hij een dier is (en dus gemanipuleerd, gestuurd, gedresseerd kan worden).

Ik wil Frans Muller natuurlijk ook niet vertellen wat hij moet doen. Dat is niet mijn rol.
Dus weet jij wat je níet moet doen Frans? Jij moet je klanten eens niet gaan opzoeken. En dan ga je niet met ze om de tafel; je gaat niet met ze in gesprek en je doet géén moeite om er achter te komen wat ze nou werkelijk van jou willen; en wat ze daarvoor over hebben, dat interesseert jou ook niets; en jij gaat in het economisch proces van jouw onderneming géén ruimte maken voor hun betrokkenheid en medeverantwoordelijkheid.
Dat is nu precies wat jij allemaal niet gaat doen! Want jouw rol is Frans Muller te zijn, bestuursvoorzitter van Ahold, dompteur van gewoontedieren, vakken- en zakkenvuller van je aandeelhouders. (jh)

In dit nummer onder andere:

– Harrie Salman: Is eigendom diefstal?
– Een gesprek met Wouter en Kathinka Kamphuis van ’t Leeuweriksveld: goede grond behoeft geen eigenaar
– John Hogervorst: Houden we toezicht,… of doen we ook wat?
– Rudolf Steiner: Eigendomsrechten horen niet thuis in de economie
– Ingrid Busink over gedragen besluitvorming en sociale driegeleding
– Anne van Ginkel in gesprek met Oebele van der Lei
– Een gemeen stukje over de opper vakken/zakkenvuller van Ahold
en meer…

U kunt het HIER bestellen 

(prijs losse nummers: € 6,00 / verzendkosten: € 2,00)

Het is een hele sprong. Zó waan je je in een democratisch land, een van de meest vrije en moderne landen ter wereld. En zó leef je in een land waarin banken je bankrekening kunnen blokkeren omdat je informatie verspreidt die ‘desinformatie’ wordt genoemd en/of omdat je ‘complottheorieën’ verspreidt.

De aard van deze (des)informatie en complottheorieën zijn hier nu niet waar het om gaat.

Dat het zo kan zijn, dat een bank (een onderneming die privé-eigendom is en die zoals andere ‘ondernemingen gewoon bestaat om winst te maken) een mens of een onderneming of organisatie ‘eruit kan gooien’ zonder dat daar wetgeving en een rechterlijke uitspraak aan ten grondslag ligt, is onbestaanbaar.
Het is een vorm van rechteloosheid die in een beschaafd land niet voorkomt.

Je krijgt de indruk dat de rede plaats heeft gemaakt voor de angst.
Angst om te sterven.
Angst om ziek te zijn.
Angst om besmet te worden.
Angst voor de ander.
Angst voor een gedachte die de jouwe niet is.
Angst om kennis te nemen van feiten die niet in jouw beeld passen.
Angst om tot een overwogen eigen oordeel te komen.

En zoals het niet om die (des)informatie of die complottheorieën gaat, gaat het hier nu ook niet om de vraag tot wélk oordeel een mens komt.

Elk oordeel, elk mens- of wereldbeeld is in orde, zolang het in vrije uitwisseling kan worden gebracht met andere oordelen, wereld- of mensbeelden.
Zij kunnen niet worden verboden of uitgeroeid.
Daden, die uit oordelen, mens- of wereldbeelden voortkomen en die anderen schaden, kunnen wel verboden worden.

Wanneer ‘corona’ als bijwerking heeft, dat het elementaire rechtsbewustzijn dat wenselijk is om dit te begrijpen vervliegt, dan hebben we hier inderdaad te maken met een apocalyptische pandemie. Daar zal geen vaccin of kruid tegen gewassen zijn, alhoewel een goed begrip van wat wordt aangeduid als ‘sociale driegeleding’ ook hierin veel goeds kan doen… (jh)

[uit Driegonaal jrg 37, nummer 4 – september 2021]

“Vaccinmakers zijn de winnaars van de coronapandemie”, een kop in NRC van 30 juli j.l. In het betreffende artikel wordt ook gemeld dat volgens berekeningen van The People’s Vaccine Alliance (een organisatie die de coronavaccins graag ter beschikking gesteld ziet van de hele wereldbevolking en die o.m. wordt ondersteund door Amnesty International en Oxfam Novib) de prijzen van de vaccins vijf maal hoger zijn dan nodig (in relatie tot de productiekosten).
Wie is hier verbaasd over?

Ik herinner mij nog dat je ‘vroeger’ wel eens las of hoorde dat het in het oude China zo was dat je de arts betaalde zo lang je gezond was en dat je ophield te betalen wanneer je ziek werd, en dan was de arts aan de beurt om zijn deel van de afspraak na te komen. – Of het ooit in China, of waar dan ook, echt zo ging, weet ik niet.
Ik weet nog wel dat ik ooit betrokken was bij een therapeuticum met een ruim aanbod aan antroposofische medische zorg, waaronder verschillende therapieën die niet vergoed werden. Als patiënt kon je er jaarlijks voor kiezen een zelf te bepalen bedrag te betalen. Wanneer je dan, in de loop van het jaar, zorg nodig had (vergoed of niet) dan kreeg je die, zonder daarvoor te hoeven betalen. Samen met de andere patiënten, en hun financiële bijdrage, zorgde je er immers voor dat de artsen, therapeuten en anderen wiens inzet nodig was om deze zorg te verlenen, voorzien waren van een financiële bestaansbasis.
Wat daar feitelijk gebeurde, was dat wij voor elkaar antroposofische zorg mogelijk maakten. – Het waren niet de termen waar wij toen in dachten of spraken, maar terugblikkend zou ik zeggen: wij waren allemaal winnaars: de patiënten die indien nodig van een ruim aanbod aan antroposofische zorg gebruik konden maken; de artsen en therapeuten die in een gemotiveerde patiëntenkring alle aandacht aan het uitoefenen en ontwikkelen van hun beroep konden wijden. Kenmerkend was natuurlijk: wij wisten wat wij wilden, maakten bewuste keuzes en namen de dingen in eigen hand. Wij richtten de blik niet smekend omhoog om ‘vadertje staat’ te vermurwen de dingen voor ons te regelen. Integendeel, wij spanden ons in om alle overheidsbemoeienis buiten de deur te houden. En wij vertrouwden ook niet op de ‘marktwerking’: waar het kon vervingen wij die door heldere afspraken.

Het heeft geen zin verbaasd of verontwaardigd te zijn over de winsten die vaccinmakers maken. Dat is gewoon de economie zoals we hem kennen en hebben ingericht. Willen wij wat anders? Dan zullen wij moeten onderzoeken en bepalen wat wij willen; de daarbij behorende keuzes moeten maken en stappen zetten. (jh)

Dinsdag 27 juli, van 20.00 tot ca 21.15uur:
een zoomsessie voor degenen die geïnteresseerd zijn in Werkplaats voor de toekomst
die eind september voor de vierde keer van start gaat
in De Zonneboom te Leiden
Meedoen aan de zoomsessie: mail naar info@zonneboom.nl

Werkplaats voor de toekomst
Samen bouwen aan een eerlijke en rechtvaardige wereld

In de ernstige omstandigheden die in onze tijd heersen, is het meer dan ooit van belang dat wij in onszelf een basis vormen om tot gegronde sociale oordelen te komen, en een innerlijke bron aanboren die ons de weg wijst naar een menswaardige toekomst.

Op maandag 27 september a.s. gaat de Werkplaats voor de Toekomst weer van start, voor de vierde keer. In deze stevige cursus (17 bijeenkomsten, om de twee weken) wordt gewerkt aan:
– het begrijpen en doorzien van de gebeurtenissen en ontwikkelingen in onze tijd
– het inzicht in het gezond maken van het sociale leven en de samenleving op basis van de sociale driegeleding
– het bouwen aan vertrouwen, moed en de wilskracht om actief bij te dragen aan een betere wereld.

De Werkplaats wordt begeleid door John Hogervorst.
Reinoud van Bemmelen, Christine Gruwez, Wouter Kamphuis, Harrie Salman en Wil Uitgeest verzorgen gastlessen.