Ons denken over de economie loopt achter op de werkelijkheid van de economie, zo stelde Rudolf Steiner een kleine honderd jaar geleden. Hij bedoelde daarmee dat de economie zich in de moderne tijd (sinds de vijftiende eeuw) heeft ontwikkeld zonder dat deze ontwikkeling bewust door het menselijk denken gestuurd werd.

Zou dat nu, in de 21e eeuw anders zijn? Heeft ons denken inmiddels greep gekregen op de economie? Hebben wij de economie zo vorm kunnen geven dat deze zich naar onze wil en bedoeling ontwikkelt?

Zoals we het geregeld hebben, blijft de combinatie van landbouw en economie een moeilijke. Dat zit ingebakken in de aard van de landbouw en in de aard van de economie. Én in de manier waarop wij met ‘eigendom’ omgaan.

Uitgeverij Willehalm Instituut publiceerde twee uitgaven van Herbert Witzenmann. De eerste is een nieuwe druk van De rechtvaardige prijs, een uitgave die drie voordrachten bevat die als inleiding kunnen dienen tot Rudolf Steiners Wereldeconomie. Wereldeconomie (de Nederlandse vertaling is helaas al jaren uitverkocht) is de verzameling van voordrachten en vraag- en antwoordbijeenkomsten  waarin Rudolf Steiner, voor een gehoor van economiestudenten, diep inging op de beginselen van de ‘associatieve economie’.

Als consument zijn we in de moderne economie verbonden met mensen van over de hele wereld. Stel dat we onze wasmachine demonteren. We verwijderen het plaatmateriaal, schroeven het bedieningspaneel eraf, verwijderen de trommel, schroeven de motor uit elkaar enzovoorts. Vervolgens bekijken we elk van de afzonderlijke onderdelen en vragen ons af: waar is dit onderdeel geproduceerd, van welke grondstof is het gemaakt, waar komt die grondstof vandaan? Hoe is dit alles samengebracht, gemonteerd, getransporteerd en uiteindelijk bij mij in huis terechtgekomen?