Zo snel hebben we het niet eerder meegemaakt: het nieuwste nummer van Driegonaal, in de laatste week van januari verschenen, is helemaal op. Jammer voor wie het nog niet heeft – en had willen hebben.
Maar wij zijn er wel blij mee!
Een klein artikeltje uit dit nummer:
Driegeleding is geen privé-aangelegenheid
Die arme Rudolf Steiner! Stond in walmen van tabaksrook in fabriekshallen duizenden arbeiders toe te spreken over de driegeleding als weg naar een menswaardige samenleving. Sprak met ondernemers en industriëlen over een eerlijke economie. Debatteerde met intellectuelen en kunstenaars over de noodzaak van een vrij geestesleven. En dat alles met als decor: Duitsland dat na de eerste wereldoorlog ineenstortte, economisch in gruzelementen lag en sociaal en politiek op de rand van de afgrond stond.
Als er dan, na de bijdrage van Steiner, ruimte was voor vragen en gesprek, kwamen steevast de opmerkingen in de trant van: “Dat klinkt allemaal heel mooi en doordacht, doctor Steiner, maar hoe moet het dan met mijn winkeltje in garen en band als de driegeleding er is?” “Wat moeten wij als vakbond nog als ondernemers en arbeiders gewoon samenwerken?” “Hoe blijf ik als kunstenaar in leven als het geestesleven vrij is?”
Steeds was de onderliggende kleine gedachte: wat betekent die driegeleding voor mij; word ik er wijzer van; blijft mijn positie wel gewaarborgd; kan ik gewoon op dezelfde voet doorgaan? – Een misschien begrijpelijke, maar beslist beperkte gedachte.
Desondanks wél een gedachte waarmee een hele wereld verbonden is. Want terwijl de samenleving (toen en nu) uitpuilt van de grote en urgente vraagstukken die om fundamentele stappen vragen, zijn wij geneigd alles vanuit ons eigen, beperkte en persoonlijke perspectief te zien en te beoordelen. Wie daarin blijft hangen is echter deel van het probleem, niet van de oplossing. De samenleving is er niet mee geholpen wanneer ‘mijn probleem’ is opgelost. Andersom geldt iets anders: wanneer de grote en urgente vraagstukken van onze tijd dankzij fundamentele stappen in de richting van een oplossing gebracht worden, betekent dat ook dat mijn persoonlijke positie binnen de samenleving in een positiever licht komt te staan.
Hier kunnen we een illustratie van de essentie van de sociale hoofdwet ontdekken: wanneer wij ons inspannen voor het grote geheel, zal blijken dat ons persoonlijk maatschappelijk handelen zich af kan spelen in een écht sociale bedding – dat is iets waarvoor geen mens angst hoeft te hebben en waarvoor wij wat wij kennen of gewoon zijn, rustig kunnen loslaten.
Driegeleding is geen privé-aangelegenheid maar een noodzaak van onze tijd. En daarmee het juiste voor ieder van ons. (jh)
