Ook onze premier was aanwezig op het World Economic Forum dat in de afgelopen week in Davos plaats vond. Daar werd getuige de berichtgeving, opmerkelijk genoeg, veel over het basisinkomen gesproken. Dat was (NRC 27/1 jl.) ook Rutte opgevallen. “Maar ik ben ronduit tegen een basisinkomen. Het moet draaien om het bieden van gelijke kansen, en een vangnet. Maar de hoofdafspraak is dat iedereen voor zichzelf zorgt.”
Dat Rutte tegen het basisinkomen is, is fijn – dat ben ik ook – maar naast deze mededeling bevatten de twee volgende aangehaalde zinnetjes toch een hoop onzin.
Want wat kan men zich daarbij voorstellen, bij “het bieden van gelijke kansen, en een vangnet”?
Het bieden van gelijke kansen is een nobel streven maar in de werkelijkheid een loze kreet. Wie in het onderwijs rondloopt, of in de gezondheidszorg, op de ‘arbeidsmarkt’, op de woningmarkt, of …, kan tot de gedachte komen dat het bieden van gelijke kansen als het erop aan komt niet heel veel betekenis heeft.
Zodoende is er veel behoefte aan het ‘vangnet’.
“Gelijke kansen, en een vangnet”, dat betekent nagenoeg hetzelfde als ‘the struggle for life’. Het vangnet vijlt de scherpe randjes eraf.
“Maar de hoofdafspraak is dat iedereen voor zichzelf zorgt” – vervolgt Rutte. En daar zit hem natuurlijk de kneep. Ieder voor zich en het vangnet voor allen. Het wordt hier door Rutte helder verwoord, en we mogen aannemen dat velen, ook zij die zich wellicht van deze ‘afspraak’ niet bewust waren, misschien ook niet tot een andere gedachte komen.
Hoe zou het zijn als we eens nadenken over een andere afspraak?
Bijvoorbeeld: de hoofdafspraak is dat iedereen voor de anderen zorgt, en niet voor zichzelf?
Beweegt u uw gedachten eens in déze richting. Dan kunt u ervaren dat déze afspraak een heel andere insteek biedt, en tot een heel andere sociale werkelijkheid kan leiden.
Als iedereen voor de anderen zorgt, en niet voor zichzelf, geeft dat de waarborg dat er voor jou gezorgd wordt wanneer dat nodig is. In plaats van nemen kan je geven.
Dat levert een heel ander levensgevoel op dan het meedraaien in de naakte strijd om het bestaan. Een heel andere werkelijkheid ook voor degenen die nu tot het vangnet veroordeeld zijn.
Misschien kunnen we hierover met Mark een afspraakje maken.