Gedachten en ideeën, ongenoegen en plezier bij groot en klein nieuws,
door John Hogervorst, Toos Komma en Drs. Teentjes.

De om te keren wereld

“De Staat, dat ben ik” schijnt Louis XIV, De Zonnekoning, ooit uitgeroepen te hebben. En in zekere zin sprak hij de waarheid. Het Franse staatsapparaat, zoals dat zich onder zijn bewind vormde, draaide om één centraal punt: Louis XIV en hij was het ook die het in beweging bracht en hield. Dat apparaat ging echter een eigen leven leidde en toen zijn opvolger Louis XV na de Franse Revolutie in het schavot belandde en uiteindelijk zijn hoofd onder de guillotine verloor… draaide het staatsapparaat gewoon door. Het almachtige middelpunt was eruit verdwenen, het apparaat hield zichzelf in beweging.

We kunnen het als een beeld opvatten: sindsdien zijn (veel) staten ‘apparaten’ geworden die zich mechanisch voortbewegen zonder geleid of bestuurd te worden door menselijke impulsen. Procedures, formaliteiten, protocollen persen de menselijkheid uit het systeem; bureaucratie en moderne technologie doen daar nog een schepje bovenop. De meeste ambtenaren zijn beleefd, vriendelijk en van goede wil – maar kunnen als het erop aankomt niet afwijken van wat voorgeschreven is.

De ‘kinderopvangtoeslagen-affaire’, net zo goed als de zich eindeloos voortslepende ‘afhandeling’ van de gevolgen van de gaswinning in Groningen illustreren wat ik bedoel. Jarenlang stapelen de problemen zich op, liggen voor iedereen zichtbaar ‘op straat’ maar de overheid, gevangen in onmacht en onwil, produceert eindeloze rapporten, geen oplossingen.
Hoe de stand nu is is weet ik niet, maar in de eerste zes maanden van 2020 werden er in de provincie Groningen een twintigtal huizen met aardbevingsschade opgeknapt – er zijn er nog duizenden te gaan, dus dat gaat nog even duren zo.

Voor beide affaires geldt: duizenden mensen zijn lange tijd door handelen en/of door nalatigheid van de overheid in de grootst mogelijke problemen gebracht; die problemen zijn al jarenlang zichtbaar en bekend; maar een oplossing voor die problemen gaat nog jaren duren.

Hoe naïef het ook moge klinken: ‘de overheid is er om haar burgers te dienen’. Het is helaas niet het geval, maar we zouden moeten proberen het waar te maken. In ’s lands bestuur en in het politiek systeem wemelt het echter van lieden die zich het recht ontnomen hebben deze woorden te spreken. (jh)

Jaja, we beleven revolutionaire tijden…

“Men wil maar niet aannemen dat het nodig is in het groot te denken en niet in het klein, dat het nodig is grote, brede gezichtspunten te hebben. Tegenwoordig kun je steeds weer beleven dat de mensen zich eraan gewend hebben om te zeggen: ja, er moet een revolutie komen! Zelfs vele brave burgers geloven nu in de revolu­tie. (…) Maar wanneer je dan bij ze aankomt met wat bijvoorbeeld in De kernpun­ten van het sociale vraagstuk over de driegele­ding staat, dan zeggen ze: dat begrijpen wij niet, dat is te ingewikkeld. – Lichtenberg heeft weliswaar al gezegd: wanneer een hoofd en een boek tegen elkaar stoten en het klinkt hol, hoeft dat niet altijd aan het boek te liggen. Maar, nietwaar, niet iedereen gelooft dat, omdat het niet altijd zelfkennis is die innerlijk het sterkst ontwikkeld wordt. Toch kun je beleven dat er overal brave burgers zijn die in de revolutie geloven. Maar dan zeggen ze: nou ja, met zulke grote zaken, zulke grote gedachten kan ik me niet inlaten, vertel ons eerst maar hoe het schoenmaken gesocialiseerd moet worden, hoe de apotheken gesocialiseerd moeten worden, hoe dit of dat gesocialiseerd moet worden; je moet me eerst vertellen hoe ik in de revolutionaire staat mijn kruiderijen zal kunnen blijven verkopen.

Zo merk je dan geleidelijk wat de mensen eigenlijk met zulke uitspra­ken bedoelen. Ze bedoelen dat alles revolutionair veranderen moet – daar zijn ze het wel mee eens – maar dan zo dat alles bij het oude blijft, zodat er uitein­delijk niets verandert.”

Rudolf Steiner, vrdr 10 augustus 1919, uit: Opvoeden en onderwijzen als sociale opgave (Nearchus, 2001)

Spaarplan

Banken hebben een mooi verdienmodel. U en ik hebben er ons geld in bewaring staan: op de rekening waar ons inkomen binnenkomt en misschien daarnaast nog wel op een spaarrekening. Kijkend naar het saldo op uw spaarrekening ziet u het misschien niet direct terug, maar Nederlanders hebben samen een bedrag van 370 miljard euro op de bank. De banken lenen dat bedrag weer uit, sterker nog: lenen een veelvoud daarvan uit; bijvoorbeeld in de vorm van krediet aan ondernemingen, of in de vorm van een hypotheek aan huizenkopers.

U en ik ontvangen, als rente – op ons spaargeld – afhankelijk van uw bank 0 tot 0,03% rente. Niet zo veel dus. Aan de andere kant, waar de banken ons spaargeld in veelvoud uitlenen, incasseren zij 3 tot 5% rente.

Een rekenvoorbeeldje: u spaart € 1.000 en ontvangt per jaar € 3,- rente. De bank leent uw € 1.000 tien keer uit en ontvangt daarover 4% rente, dat is 0,04 maal 10.000 is € 400,-. Als je dan als bank je zaakjes een beetje efficiënt georganiseerd hebt, hou je best wel wat over aan het verschil van €397,- (het verschil tussen door de bank betaalde en ontvangen rente).

De netto rente-inkomsten van de banken blijven de laatste jaren (want misschien maakte u zich vanwege de lage rentestand ongerust over de banken?) goed op peil, zij stegen licht in 2019. In de eerste helft van 2019 verdienden de banken (netto rente-inkomsten):
ABN Amro: ruim 3,5 miljard
Rabobank: circa 4,5 miljard
ING: net geen 7 miljard.*

Let op: de kosten van de bank zijn er al af, het gaat hier om de rente-opbrengst als aandeel in de winst van de banken.

Als we het nu eens zó zouden doen: de aandeelhouders (bij Rabobank: de leden) ontvangen over de waarde van hun aandelen of coöperatie-inbreng 1% op jaarbasis (dat is drie tot tien maal meer dan de spaarder als rente ontvangt) – en de rest van de winst gaat – huppetee! – in één keer naar: inkomens in de zorg, in het onderwijs, in de kunst…

Dan kunnen de mensen die daar werken ook weer wat meer sparen, kunnen de banken nog meer uitlenen, stijgen de rente-opbrengsten nog meer, kan er huppetee nóg meer geld naar het geestesleven, kunnen de mensen die daar werken,…
(jh)

*Bron: NRC 17/18-8-2019

Een dun laagje

Tussen de schijngedachte dat wij in een vrije samenleving leven en de werkelijkheid, die anders is, zit maar een dun laagje. Een Duitse fabrikant van homeopathische middelen wilde twee huidcrèmes op de markt brengen. Op de bijsluiter zou niet alleen de op grond van een EU-richtlijn verplichte afrader komen (“Homeopathische geneesmiddelen mogen niet langdurig worden gebruikt zonder medisch advies”) maar ook de aanwijzing: “Eén tot twee keer per dag een dun laagje aanbrengen en inmasseren”.

De fabrikant verkreeg toestemming de crèmes te verkopen maar moest de mededeling over het aanbrengen van het dunne laagje uit de bijsluiter schrappen. DHU, de fabrikant, wilde dat niet en ging naar de rechter. De zaak werd uiteindelijk door de hoogste bestuursrechter in Duitsland voorgelegd aan het Hof van Justitie van de EU. Het Hof heeft recent uitspraak gedaan: DHU mag in de bijsluiter niets over de dosering van de zalf vermelden. Volgens EU-wetgeving, die in alle lidstaten in nationale wetgeving is omgezet, is de homeopathische crème geen geneesmiddel, en ‘dus’ mag er niets worden vermeld over een indicatie (waarvoor een middel gebruikt kan worden) of over het gebruik (dosering).

In een toelichting verklaarde het Hof dat, wanneer die informatie wél op de bijsluiter zou staan, het onderscheid tussen ‘echte’ geneesmiddelen en middelen waarvan de werking niet is aangetoond te “vaag” zou worden. Dat zou gebruikers in de war brengen. (NRC, 13 mei 2020)

Zo zien wij hoe onze vrijheid een schijnvrijheid is. De grenzen daarvan worden bepaald door lieden die de burger voor een onmondige idioot houden. Zij laten zich, bij het opstellen van hun richtlijnen, bijstaan door de lobbyfluisteraars van de farma-industrie. Een industrie die langzaamaan is uitgegroeid tot een van de meest kwaadaardige. Hun schandalige praktijk van grenzeloze winstzucht wordt bedekt door een heel dun laagje (“wij genezen mensen”) van nobele bedoelingen. – Ook zij menen kennelijk dat de wereld bevolkt is met idioten.
(jh)

    

Vrij geestesleven en coronacorrectheid

Zoals de waarheid, naar men zegt, in een oorlog het eerste slachtoffer is, behoort ook het geestesleven in tijden van corona tot de eerste slachtoffers. Het zoeken naar waarheid, het worstelen om waarheid – ook waar dit geen privé-aangelegenheid is – vindt immers plaats in dat deel van het sociale organisme dat we het geestesleven noemen.

In de aanpak van de coronacrisis beroept de regering zich nadrukkelijk op het oordeel van ‘de deskundigen’. Dat kan natuurlijk deels een politiek karakter hebben, want het brengt de mogelijkheid met zich mee om de verantwoording voor het beleid dan ook maar bij die deskundigen te leggen. Over een paar maanden bijvoorbeeld, gaan we het misschien beleven dat er geconstateerd wordt: “Ja, misschien was het gevoerde beleid met de kennis van vandaag niet optimaal, maar we volgden de aanbevelingen van de deskundigen”.
Die deskundigen zijn er in alle soorten en maten, hebben we inmiddels gezien, en zijn het over weinig aspecten van het coronavirus met elkaar eens. Kunnen kinderen het virus overdragen; wordt het virus alleen door de lucht of ook via objecten overgedragen; welk nut hebben mondkapjes – de ene deskundige zegt er op de radio het ene over, de andere zegt er een half uur later op tv het andere over, een derde deskundige geeft aan dat we het niet zeker weten… Wanneer we dit héél positief bekijken zou je kunnen zeggen: ‘Ze zoeken naar de waarheid’ (waarbij het dan natuurlijk wel een vraag is waarom de regering naar deze, maar niet naar andere deskundigen luistert…)

Het gaat mij er niet om, de deskundigen hier aan de schandpaal te nagelen. Ze zoeken naar de waarheid van het mondkapje. Ik zou alleen de vraag willen opwerpen – met wat knip- en plakwerk stel je met gemak een 48 uur durende compilatie van in de afgelopen weken rondgezongen deskundige meningen over ‘het mondkapje’ samen – waarom het oordeel van deskundigen over de vraag of de ‘intelligente lockdown’, het fundament van het gevoerde coronabeleid, nu wel zo intelligent was, op geen enkel moment serieus aan bod geweest is.
Het gaat mij er hier ook niet om, een antwoord op die vraag te zoeken. Het feit dat die vraag niet aan bod is gekomen – daar gaat het mij hier nu om, en dat is een van de tekenen waaraan we kunnen aflezen dat het vrije geestesleven in onze samenleving een fictie is.
Politici die (in elk geval de eerste vijf, zes weken) ‘de rijen sluiten’ en geen enkele kritische vraag bij het regeringsbeleid stellen; kranten, talkshows, nieuwsuitzendingen idem dito. En deze ‘eensgezindheid’ verpakt in oorlogsretoriek (‘Frontberichten’, dagelijkse ‘slachtoffercijfers’) en berichten die weinig zeggen maar bij velen angst oproepen. Deze ‘corona-correctheid’ is een teken van de krachteloosheid van het geestesleven in onze tijd en werkt als een verstikkende deken in de hele samenleving.

Op enig moment, nu nog niet, zal de vraag rijzen hoe het kon gebeuren dat de mensheid in het voorjaar van 2020 zó in de greep was van de angst. Het doet denken aan de historische beschrijvingen van de ‘Zwarte Dood’, de pest-epidemie die in de 14e eeuw in Europa rondwaarde. Destijds stierf ongeveer, overigens, een derde deel van de bevolking… Zes eeuwen ontwikkeling en vooruitgang, waarin wetenschappelijke hoogmoed de aarde inmiddels te klein acht voor de mens, hebben misschien toch minder gebracht dan we zouden menen, of willen.

In het geestesleven zouden we, wanneer het zich in vrijheid ontwikkelen kon, niet alleen de inzichten vinden die de basis leggen om tot een afgewogen beleid te komen, maar ook de bron die in de mens tot innerlijke rust en een eigen, zelfstandig oordeel voert.
Het immuunsysteem van ons geestesleven was er kennelijk al niet zo goed aan toe.
(jh)

Laatste nummer: gratis PDF

Heel fijn: het laatste nummer van Driegonaal is in korte tijd uitverkocht geraakt. Dat is een goede aanleiding om dit nummer in de vorm van een PDF-bestand gratis ter beschikking te stellen aan een ieder die daarvoor interesse heeft.
En verder verspreiden mag ook. Graag zelfs!

Wilt u het laatste nummer als PDF ontvangen?
Mail dan naar: info@driegonaal.nl

Nieuwsbrief

De Driegonaal-nieuwsbrief verschijnt onregelmatig. Registreer hier!



Sociale netwerken