In de aflevering van Zomergasten op zondag 7 augustus was Arjen Lubach te gast, cabaretier, tv-presentator, schrijver en meer. In zijn programma Lubach op Zondag plaatst hij meermaals kritische kanttekeningen bij de effecten van het moderne kapitalisme, een instituut als het koningshuis of andere achterhaalde zaken. Op het gebied van humor grensverleggend: in Zomergasten nam hij een beeldfragment op met daarin een opeenstapeling van grove humor over zaken die ik hier niet eens wil aanduiden. – Een modern, ruimdenkend mens, die Arjen Lubach?
Dat hij zich in Zomergasten fervent tegenstander van elke vorm van godsdienst toonde, kan als een modern trekje gezien worden. Net zoals dat hij zich – het een vloeit in zijn wereld uit het ander voort – als een pure rationalist beschouwt. Rationaliteit en het ageren tegen religiositeit, al bijna anderhalve eeuw sieren zij die zich als ‘modern’ beschouwen zich er graag mee.
Dat het rationele zijn eigen ‘maat’ als de universele maat opvat lijkt mij, rationeel beschouwd, een rariteit. Er is immers in het leven en in de wereld veel dat niet rationeel is. We weten ook dat het niet-rationele door het uitsluitend rationeel te benaderen geen recht gedaan kan worden. Misschien was het om die reden dat Lubach in Zomergasten verstoppertje speelde zodra het gesprek in de richting van zoiets als ‘gevoelens’ kabbelde? Ook opmerkelijk: Lubach ontpopte zich als een ouderwetse romanticus.
Pijnlijk werd het, toen Lubach met verve uitsprak hoezeer hij voorstander is van het vrije woord – terwijl hij eerder zo ongeveer had opgeroepen tot een verbod voor alles dat naar religie riekt in het gebied van wetenschap en onderwijs. Religie, daar mogen wetenschappers en kinderen liever niet mee in aanraking komen.
En zo is Lubach dan wel niet een ruimdenkend, maar wel een modern mens: dat wat niet in zijn wereldbeeld past is niet de moeite van het onderzoeken waard en de eigen standaard is de algemeen geldige. Voor alles dat daar aan voldoet geldt dat het zich in vrijheid mag ontwikkelen. Wat er niet aan voldoet zou beter verboden moeten worden.
Intellectueel hautaine onverdraagzaamheid noem ik dat, een heel modern verschijnsel.
Drs. Teentjes
Deze column van Drs. Teentjes was opgenomen in de Driegonaal Nieuwsbrief, die vandaag werd verzonden. Rechtsonder op deze website kunt u zich opgeven om in het vervolg de Nieuwsbrief te ontvangen.